Hoe het Zeeuwse landschap een hoofdrol kreeg in de nieuwe tv-serie Grenslanders
20 augustus 2019Vanaf 25 augustus is de Nederlands-Belgische televisieserie Grenslanders bij AVROTROS te zien op NPO 3, een achtdelige thriller die zich afspeelt in Zeeuws-Vlaanderen. Een gesprek met regisseur Erik de Bruyn, die het Zeeuwse landschap een hoofdrol gaf. Het verhaal van Grenslanders begint met een in Zeeland aangespoelde, met kogels doorzeefde plezierjacht, en een dolend meisje dat in Vlaanderen wordt aangetroffen. De Rotterdamse politie-inspecteur Tara Dessel (Jasmine Sendar) en Antwerpse gerechtspsychiater Bert Dewulf (Koen De Bouw) worden op de zaak gezet. In hun onderzoek in het grensland stuiten ze echter op steeds meer tegenwerking, en krijgen ze het gevoel dat de mensen die er wonen, er praktijken op nahouden die het daglicht niet mogen zien. https://www.youtube.com/watch?v=eheySFOjC5s Vooral voor Zeeuwen zal Grenslanders, vanaf 25 augustus te zien op NPO 3, een genot zijn om naar te kijken. Het verhaal speelt zich namelijk af tegen een Zeeuws-Vlaams decor. We zien onder meer een in nevel gehuld Verdronken Land van Saeftinghe, een guur industriegebied langs het Kanaal Gent Terneuzen en het uitgestrekte duin- en schorrengebied bij ’t Zwin. En wat we horen, is Zeeuws en Vlaams dialect. Een gesprek met de van oorsprong Zeeuwse regisseur Erik de Bruyn over zijn creatieve proces bij het maken van de serie.
Je verhuisde voor deze serie voor een half jaar met je gezin naar Ossenisse. Waarom?
“Dat had een praktische reden, ik woonde zo lekker dichtbij werk, maar het droeg ook bij aan het creatieve proces. Ik vond het heerlijk om door die eindeloze polders te rijden. Ik meed dan ook steevast de provinciale wegen, nam altijd binnenweggetjes. Af en toe kwam ik dan een locatie tegen waar ik nog wilde filmen. Het deed me ook denken aan mijn jeugd – ik ben opgegroeid in deze regio. Goed naar een locatie kijken, brengt je op ideeën. Toen ik bijvoorbeeld door het Verdronken Land van Saeftinghe reed, bedacht ik me: hier kun je goed een boot laten aanspoelen, en trouwens ook een moddergevecht laten plaatsvinden.” “Voordat de opnames begonnen, nog voordat er een script was zelfs, heb ik samen met de Vlaamse scenarist Rik d’Hiet ook veel door Zeeuws-Vlaanderen gereden. Die ritten hebben voor een deel het script bepaald. We stuitten bijvoorbeeld op oude smokkelweggetjes, die ik ook nog kende uit een andere film, de Zwarte Ruiter. We zijn gaan fantaseren over het soort smokkel dat hier vroeger plaatsvond. De Westerschelde is een bekende drugssmokkelroute, maar over het Franse Sangatte, honderd kilometer zuidwaarts, worden ook mensen gesmokkeld. We besloten: de zee moet een rol gaan spelen in ons verhaal.” [caption id="attachment_3918" align="aligncenter" width="2048"]
Foto: Nyklyn | Avrotros[/caption]
We zien veel mist, weidse landschappen en gedempte kleuren. Soms bekruipt je als kijker van deze serie een unheimlich gevoel. Dat was je bedoeling?
“Toen ik klein was, mocht ik wel eens mee de boot op van mijn vader, die bij de waterpolitie werkte. Hij voer dan vanuit Terneuzen de Westerschelde op. Ik herinner me de mist die er altijd hing, en nog steeds vaak hangt trouwens. Dat wilde ik dus ook in de serie laten zien. Maar inderdaad, het heeft ook iets mysterieus.” “Verder denk je als regisseur altijd na over hoe je door kleuren aan te zetten of juist af te zwakken, een locatie extra mooi in beeld brengt. Je hebt in Zeeland het duindoorn, het gras, de schorren en de boerenschuren; het is allemaal een mix van bruin, groen en donkergroen. Kijk je naar de zee, dan zie je grijzen en diepe blauwen. Die kleuren benadrukken we in de nabewerking. De kleding van de personages heeft vaak contrasterende kleuren, zodat ze dat palet mooi doorbreken — let maar op de zonnegele en meekraprode trui van politieinspecteur Tara.”In een interview met Omroep Zeeland zei je eens dat een locatie soms een personage in het verhaal wordt. Wat bedoel je daarmee?
“Sinds ik de film Figures in the landscape van Joseph Losey zag, ben ik daar van overtuigd. Overigens gaat dat ook in het echte leven op. Het gedrag van mensen wordt deels bepaald door de streek waarin ze leven. Je kunt het je wel voorstellen: in een grote stad met allemaal nauwe straatjes en veel verkeer, zijn de mensen anders dan wanneer ze zich in hun eentje in een leeg landschap begeven. Als je in een serie zo’n weids landschap toont, dan gaat dat volgens mij meespelen in hoe de kijker een personage ziet en de sfeer beleeft.” “In de eerste aflevering zie je dat Tara het even moeilijk heeft als ze afgesnauwd wordt door haar commissaris en een duistere blik krijgt van een andere collega. Ze draait zich om en kijkt het uitgestrekte Verdronken Land van Saeftinghe in. Je voelt dat ze even verloren is, ontheemd. Het landschap heeft een soort poëzie gecreëerd.”In de serie wordt veel in Zeeuws en Vlaams dialect gesproken. Waarom heb je daarvoor gekozen?
“In de Belgische streek waar het verhaal zich deels afspeelt, is het ondenkbaar dat je Antwerps hoort — daar wordt West-Vlaams gesproken. De Vlaamse producenten en de schrijver die aan deze productie werkten, waren het met me eens dat de Belgische acteurs zich daar dus ook aan moesten houden. Vlaamse kijkers verwachten niet anders. Dan moet je die lijn doortrekken: de Zeeuwse personages spreken daarom ook in Zeeuws-Vlaams dialect. De acteurs zijn daarin gecoacht door actrice Angelique de Bruijne, geboren in Sluiskil, die in Grenslanders de vrouw van commissaris Biegel (Fedja van Huêt) speelt.” [caption id="attachment_3910" align="aligncenter" width="2048"]
Foto: Nyklyn | Avrotros[/caption]
