Een politicus alles laten zeggen wat je wilt. Een bekende voetballer zogenaamd een persoonlijk bericht laten uitspreken. Met een deepfake-video kan het. In dit artikel leggen we uit hoe het werkt, hoe gevaarlijk het is en of deepfakes ook voordelen hebben.
Een deepfake-video is een filmpje waarin iemand iets lijkt te zeggen of te doen terwijl diegene dat in werkelijkheid nooit heeft gezegd of gedaan. Sinds een paar jaar is er veel over te doen in de media. Dat is niet zo verwonderlijk: met een deepfake kan iemand bijvoorbeeld zijn politieke tegenstander iets laten zeggen wat hem in de problemen kan brengen. Dat kan ervoor zorgen dat mensen de verkeerde informatie krijgen omdat ze geloven dat de video echt is. Iets wat steeds makkelijker wordt omdat dankzij allerlei technologie deepfakes steeds beter worden.
Hoe maak je een deepfake-video?
Hoe werkt die technologie? In een deepfake wordt het gezicht, de stem of het lichaam van iemand vervangen door een andere versie. Die andere versie wordt met behulp van kunstmatige intelligentie ontwikkeld. Naast video's kunnen zo ook nepfoto's of nagemaakte geluidsfragmenten worden gemaakt.
Iemand die een deepfake-video maakt, heeft een aantal bestaande, echte beeldfragmenten van een persoon. Speciale software analyseert eigenschappen van de persoon, zoals gezichtsuitdrukkingen en bewegingen. De computer wordt zo getraind dat deze een nieuw beeld kan maken en bij de gesproken woorden zo goed mogelijk de juiste lipsynchronisatie en gezichtsuitdrukking laten zien.
Verkeerde informatie, chantage of oefenmateriaal
De techniek wordt steeds beter, maar toch zijn deepfakes op dit moment nog niet zo goed dat ze voor heel grote problemen hebben gezorgd. Bekijk
deze nepvideo van voormalig president Obama bijvoorbeeld maar eens en oordeel zelf. Toch is het door video's te manipuleren al wel mogelijk om mensen op het verkeerde been te zetten. Zo dachten in april verschillende Tweede Kamerleden een videogesprek te voeren met een medewerker van de Russische oppositieleider, maar bleek het niet om de echte persoon te gaan.
Mogelijk was hier sprake van een deepfake. Ook andere minder leuke voorbeelden zijn we al tegengekomen, bijvoorbeeld beroemdheden van wie het hoofd op een ander lichaam werd geplakt. Daarnaast zijn praktijken als cyberpesten en chantage door het gebruik van deepfakes ook denkbaar.
Ondanks de vele negatieve voorbeelden kunnen deepfakes ook op een goede manier worden gebruikt. Stel bijvoorbeeld dat je de beelden van een acteur zo kunt bewerken dat je hem of haar in verschillende levensfases in dezelfde film kunt laten zien. Ook zou je een nieuwslezer of een politicus verschillende talen kunnen laten spreken of met de virtuele versie van een collega of je partner een gesprek kunnen oefenen.
Deepfakes herkennen
Ook al wordt de kwaliteit van deepfakes steeds beter, het is nog altijd vrij gemakkelijk te achterhalen of een video echt is of niet. Het blijkt nog altijd heel lastig om de mond precies met de tekst mee te laten bewegen. Ook het niet of onnatuurlijk knipperen met de ogen kan een aanwijzing zijn. Wat je daarnaast vaak ziet, is dat de grootte van het gezicht niet goed is afgestemd op de rest van het lichaam. Bij twijfel helpt het om de video vertraagd af te spelen. Verschillende bedrijven en universiteiten ontwikkelen software om deepfakes te herkennen. Net als de deepfakes zelf zal die software ook steeds beter worden.
