Jacco legt uit: zo voorkom je ‘infostealers’

Een ‘infostealer’ is kwaadaardige software (malware) die ongemerkt op je computer is geïnstalleerd. Daar steelt de malware jouw inloggegevens, creditcardnummers en persoonlijke gegevens. DELTA’s online-veiligheidsexpert Jacco legt uit hoe je die verborgen infostealers tóch kan herkennen, en hoe je schade voorkomt.

DELTA’s online-veiligheidsexpert Jacco Vasseur is samen met zijn team verantwoordelijk voor het veilig houden van het complete DELTA-netwerk. Hij weet alles over de nieuwste fraudevormen en kwetsbaarheden.

‘Infostealers’ zijn in opkomst - of beter gezegd: nooit echt weggeweest. In dit artikel legt Jacco uit wat infostealers zijn, wat voor schade ze veroorzaken én wat jij kan doen om je er tegen te beschermen.

Wat zijn infostealers?

”Een infostealer is kwaadaardige software (malware) die ongemerkt op je computer is geïnstalleerd. Daar steelt de malware jouw inloggegevens, creditcardnummers en persoonlijke gegevens.

Zo’n infostealer is geen gewoon programma, zoals Microsoft Word. Je ziet er geen icoontje van op je bureaublad en het staat niet in je Start-menu of programma’s-map. Het is een klein stukje code dat ongemerkt zijn werk doet.”

Hoe komen infostealers op mijn computer terecht?

“Dat kan gebeurd zijn doordat je per ongeluk op een phishing-link hebt geklikt, illegale, gekraakte en/of besmette software hebt gedownload of het is via een valse advertentie gebeurd. (Valse advertenties zijn van die flashy reclames waarin staat dat je iets gewonnen hebt of gratis krijgt.)

Ook via kwetsbaarheden (‘lekken’) in met het internet verbonden apparatuur, kunnen infostealers op je computer geïnstalleerd worden. Denk hierbij aan een router of een IP-camera waarvan je de standaard-inloggegevens nooit hebt aangepast en/of waarvan je de software nooit hebt geüpdatet(en dus kwetsbaarheden bevat). We weten dat criminele organisaties geautomatiseerde scripts draaien om dit soort kwetsbaarheden op te sporen. ”

Wat voor gegevens steelt een infostealer? En naar wie gaat dat vervolgens?

“Doordat een infostealer op je computer draait, kan deze allerlei waardevolle gegevens van en over jou vinden. Denk aan:

• gebruikersnamen en wachtwoorden;
• financiële gegevens, zoals creditcardnummers, bankgegevens en informatie over cryptowallets;
• persoonlijke gegevens, zoals je naam, adres, telefoonnummer en BSN;
• of systeeminformatie, zoals wat voor computer je hebt, welke programma’s je hebt geïnstalleerd en wat voor beveiligingssoftware je hebt. Dat soort informatie wordt gebruikt om te bepalen of er met andere malafide software nog meer informatie gestolen kan worden.

Al die informatie wordt automatisch verstuurd naar een server op afstand, die onder beheer staat van een hackersgroep of andere criminele organisatie. (Dat wordt een ‘command & control server’ genoemd, maar die term kan je gelijk weer vergeten.) De beheerder kan die buitgemaakte data misbruiken of verkopen aan andere kwaadwillenden. Er is een levendige handel in dit soort informatie.”

Hoe voorkom ik dat infostealers op mijn computer belanden?

• “Download geen illegale (gekraakte) software.
• Installeer geen software van onbekende / onbetrouwbare bronnen. Het veiligst is om je programma’s te kopen bij de gerenommeerde en voor geïnstalleerde appwinkels zoals Apple's App Store of de Microsoft Store.
• Zorg dat je goede beveiligingssoftware op je computer hebt draaien, zoals DELTA Veilig Internet van F-secure.
• Negeer aanbiedingen die te mooi zijn om waar te zijn en herken phishing-trucs.
• Open geen bijlagen van onbekenden en dubbelcheck wat je downloadt. Check zo af en toe je downloads-map of je alles herkent dat daarin staat.
• Houd je software en je besturingssysteem up-to-date.”

Hoe weet ik of ik infostealers op mijn computer heb?

“Infostealers zijn ontworpen om onopgemerkt te blijven. Toch zijn er een paar signalen die wijzen op een infostealer op je computer:

• Je computer is plotseling een stuk trager.
• Je krijgt ineens veel pop-ups te zien (adware).
• Je herkent transacties op je bankrekening niet.
• Op je social media-accounts verschijnen posts en DM's die jij niet hebt geplaatst.

Merk je een van deze signalen? Scan dan gelijk met veiligheidssoftware je computer op malware. Diezelfde veiligheidssoftware heeft vaak ook de mogelijkheid om de infostealers voor je te verwijderen.”

Hoe beperk of voorkom ik schade van infostealers?

“Voorkomen is beter dan genezen. Volg de tips op onder het kopje ‘Hoe voorkom ik dat infostealers op mijn computer belanden?’.

Ben je toch besmet met een infostealer, dan moet je ervan uitgaan dat er informatie van je gestolen is. Gelukkig zijn er manieren om de schade te beperken:

• Verander je wachtwoorden, vooral die van belangrijke accounts zoals e-mail, social media, internetbankieren en werkaccounts.
• Schakel waar mogelijk tweefactorauthenticatie in. Dan zijn buitgemaakte inloggegevens meestal niet genoeg voor kwaadwillenden om je accounts in te komen.
• Houd je banktransacties goed in de gaten en meld transacties die je niet herkent bij je bank.

Met deze tips kan je ook preventief schade van infostealers beperken of helemaal voorkomen!”